The Luxury of Less, ‘Minimal’ at the Bourse de Commerce

Aşırılığın hüküm sürdüğü yerde, en güçlü direniş sadeleşmektir. Minimalizm, 1950’lerin sonunda yüksek perdeden konuşan sanat anlayışlarına sakin ama kesin bir itiraz olarak doğdu—sanatın gösterişe, coşkulu jestlere ya da abartılı anlatılara mecbur olmadığını ilan eden soğukkanlı bir duruş. Fazlalığın kirini sıyıran minimalist sanatçılar; performans yerine varoluşu, metafor yerine malzemeyi, gürültü yerine mutlak açıklığı tercih etti.

Bugün, bu aynı disiplin Bourse de Commerce’in duvarlarında yankılanıyor. Jessica Morgan küratörlüğünde, kırka yakın uluslararası sanatçının yüzü aşkın yapıtıyla hazırlanan sergi, izleyiciyi mimarisinin kendisiyle bile sadeliği talep eden bir mekâna davet ediyor. Tadao Ando’nun müdahalesi—betondan saf bir silindir, titizlikle yönetilen ışık ve kusursuz mekânsal berraklık—yapıyı biçim, hacim ve sessizlik arasında kurulan neredeyse manastıri bir diyaloğa dönüştürüyor. Gösterişin terk edildiği, mekânın başrolü üstlendiği bu atmosferde Minimalizm yalnızca sergilenmez; bizzat yaşanır.

Sergi, 1960’ların başına uzanan zamanı inci gibi dizen rafine bir çizgide ilerliyor; birkaç sanatçının o dönemde işlediği “en radikal estetik hamleyi” — yani indirgemeyi — yeniden değerlendiriyor. Pinault Koleksiyonu’ndan seçkiler ve özenle sağlanan ödünç eserlerle Minimalizm, Amerikan merkezli sanat tarihinin dar çerçevesinden kurtarılarak küresel bir dile yükseltiliyor. Ortaya çıkan tablo berrak: Minimalizm bir üslup değil, bir duruştur; dünyayı yalın eksenlerine kadar soyma iradesi. Azın lüksü—maddeyi, mekânı, ışığı ve zamanı en saf hâline indirgeyen bir estetik. Sadece bir akım değil; sanatın bile sınırlarını aşan bir disiplin.

Minimal sergisi, yedi katı başlık etrafında örgütlenmiş: Işık, Mono-ha, Denge, Yüzey, Izgara, Monokrom ve Materyalizm. Bu temalar, Minimalizmin nasıl dallanıp serpildiğini ve nihayetinde kendi çıkış hikâyesini bile aştığını gösteren rafine bir söz dizimi sunuyor. Tek bir anlatı yok; madde, boşluk, ritim, kontrol ve yalınlığın küstah cazibesine teslim olmuş saplantıların haritası var.

Bu sergiyi ayrıcalıklı kılan, ölçeği ve özgüvenidir. Yüzü aşkın eserin bir araya gelişi, Minimalizmin bilindik isimlerinin ötesine geçerek uzun süre görmezden gelinen uluslararası seslere alan açıyor; kapanmış bir dönemin yerine hâlâ yaşayan, genişleyen ve hâlâ şaşırtabilen bir hareket koyuyor.

Minimal sergisi, 8 Ekim – 19 Ocak tarihleri arasında Bourse de Commerce’te…