Es Devlin’s Library Of Us Makes Reading a Collective Act

Umberto Eco, “Kitaplar zihnin pusulasıdır; keşfedilmeyi bekleyen sayısız dünyayı işaret eder,” demişti. Library of Us ile Es Devlin, bu cümleyi fiziksel bir gerçekliğe dönüştürüyor. Düşüncesini, yaşamını ve pratiğini şekillendiren 2.500’den fazla kitabı ve metni taşıyan 50 metrelik dönen üçgen kitaplığı adeta bir saygı duruşu niteliğinde: Kendi zihnini oluşturan zihinlere bir teşekkür, onu inşa eden sayfalara bir saygı duruşu.

Peki okumayı kim yalnız yapılan bir eylem ilan etti? Aşırı bireyci bir çağda yaşıyoruz; telefonlarımıza dijital birer göbek bağı gibi yapışmış, gün boyu durmaksızın doom-scroll yapıyoruz. On sayfa okuduğumuzda, yıllardır görmediğimiz içimizdeki öğretmenden bir altın yıldız kazanmış gibi hissediyoruz. Her şey anında ve görsel olarak karşımıza çıkıyor; hayal gücümüz ise eskisi kadar çalışmıyor bile. Birlikte doom-scroll yapamazsınız… ama birlikte okuyabilirsiniz.

Okumak çoğu zaman tek başına yapılan bir eylem gibi görünür. Ama insanları bir araya getirme gücü hep sessizce orada durur. Bir cümle bir sohbeti başlatabilir, bir paragraf iki yabancının arasındaki havayı değiştirebilir. Devlin’in Library of Us ile yaptığı tam da bu: kişisel olanı dışarıya çeviriyor, kelimelerin yalnızca kişinin içinde değil insanlar arasında da yer bulmasına izin veriyor.

Dünyanın en unutulmaz sahnelerinden bazılarını tasarlayan Devlin, şimdi de kendi zihnini şekillendiren kaynaklara bir sahne kuruyor. Ve bunu mimari açıkça söylüyor. Merkezde, yönünü arayan aynalı bir pusula iğnesi gibi yavaşça dönen parlak bir üçgen yapı var. Onun etrafında dairesel bir havuz; onun çevresinde ise Devlin’in her sabah kendi notlarıyla hazırladığı uzun bir okuma masası… altı çizilmiş cümleler, kenarlarına düşülmüş düşünceler, karalamalar… hepsi ziyaretçilerin içine dalması için açık bırakılmış.

Okuma deneyimi de tıpkı onun sahne tasarımları gibi özenle kurgulanmış. Dış halkadaki tabureler sabit; sessizce odaklanmak isteyenler için. İç halka ise kitaplıkla birlikte yavaşça dönüyor ve okuyanları hareketin içine çekiyor. Her bir dönüşte yeni bir kitap beliriyor, masanın karşısında yeni bir yüzle göz göze geliyorsunuz; okuma böylece yavaş, paylaşılmış bir yörüngeye dönüşüyor: biraz meditasyon, biraz karşılaşma… okumanın kolektif bir eyleme evrilmiş hali.

Ve kitaplık da kendi başına bir sese dönüşüyor. Raflarından birinde, 250 metinden satırları akıtan bir LED şerit uzanıyor; Devlin’in sesi kütüphanenin içinde yankılanarak bu cümleleri okuyor. Sesi, Britanyalı topluluk Polyphonia’nın besteleriyle birleşince bu yer yalnızca bir kütüphane olmaktan çıkıyor… Odaya nefes gibi dolaşan, yaşayan bir edebiyat korosuna dönüşüyor.