Maurizio Cattelan ile Hayatın Komedi ve Trajedisine Yolculuk

Galeri duvarına bantladığı muz ile dünya çapında sansasyona neden olan ünlü sanatçı Maurizio Cattelan, ölü güvercinleri kullandığı yeni sanat eseri ile Art Basel’e geri dönüyor.

90’lı yıların başından beri çağdaş sanatın en yüksek profilli provokatörlerinden biri olarak görülen İtalyan sanatçı Maurizio Cattelan, daha önce Hitler (Him,2001) ve Papa II John Paul’ü (La Nona Ora, 1999) kullandığı eserleri, hatta “Amerika” adını verdiği 18 karatlık altın tuvaleti ile çokça manşet olmuştu. Kitleler tarafından tanınması ise duvara gri bantla yapıştırdığı muzdan oluşan eseri “Comedian” sonrasına denk geliyor. Art Basel Miami’de 2019 yılında sergilenen eser, cesur konsepti ile kitle ve kritikleri ikiye ayırmıştı. Bu sene ise güvercinleri kullandığı yeni çalışması “Ghosts”, sanatçının kuşları kullanarak yaptığı son işlerinden sadece bir tanesi.

Neden bir grup güvercini Art Basel’e getirdiği sorulduğunda eserini şöyle anlatıyor Cattelan: “Güvercinler, yukarıdan aşağıdaki ziyaretçilerin hareketlerini gözlemliyor. İçerisi ve dışarısının, görülen ile görenin farklı sınırlarına dikkat çekiyor. Sürekli olarak gözetlendiğimiz bir toplumda yaşıyoruz, sanki ‘Truman Show’ ‘da olmak gibi bir şey, en son noktaya kadar yaşanan şeyin nesnesi mi yoksa öznesi mi olduğunuzu anlayamıyorsunuz. Bu eseri ‘Ghosts’ olarak adlandırdım çünkü bizi denetliyor gibi gözüküyorlar ve dost mu yoksa düşman mı olduklarını anlayamıyoruz.”

Sanatı sergileme biçimini sorgulamayı sevdiğini belirten sanatçı, bunu sanat fuarlarının kalıplaşmış ve katı ortamında özellikle gerekli gördüğünü belirtiyor. Sansasyon yaratan işi “Comedian” ile ilgili de şöyle diyor Cattelan ”Comedian bir şaka değildi, neye değer verdiğimiz üzerine bir düşünce ve içten bir yorumdu. Sanat fuarlarında, hız ve ticaret mantığı hüküm sürüyor o yüzden şöyle yaklaşmaya çalıştım: Bir sanat fuarında olsaydım, insanların eserlerini sattığı gibi muz satardım. Sistemle oynadım, ama kendi kurallarımla. İnsanların nasıl tepki vereceğini bilemedim ama umarım bundan sonra görme alışkanlığını kıracak yeni işler de neyin gerçekten önemli olduğuna dair bir tartışma yaratmayı başarır. Soyut kavramlar üzerine dönen sohbetler, sosyal değerler ve yarattığımız hiyerarşiler ile çevriliyiz ama genelde bunu unutmayı tercih ediyoruz, sanki anesteziye maruz kalmış gibiyiz.”

“Breath Ghosts Blind” isimli anıt eserinde 9/11 terör saldırılarını işleyen sanatçı, genelde absürt konseptlerde yorumlanan işlerine nazaran aynı zamanda acı ve acının sosyal katmanlarına da iniyor. Hayatı aynı zamanda hem komedi hem de trajik olarak gören Cattelan, işlerinin de bu iki yanın dürüst bir temsili olduğunu öne sürüyor. Oyuncu tavrını kendini ifade etmek ve hassas konulara yaklaşmak için kullanan sanatçı, bir sanat eserini sembolik bir eylem olarak görüyor. Rasyonellik ile bilinçaltını bir araya getirerek bu kavramları evlendirdiğini belirtirken, göstermek istediği de aslında tam olarak yaşam ve ölüm, sevgi ve nefret gibi zıtların birbirleri ile olan etkileşimleri.